Systemy emerytalne w Europie – jak wybrać najlepszy i zwiększyć wysokość swojej przyszłej emerytury?

Dziś chciałbym porozmawiać z Wami o systemach emerytalnych w Europie. Każdy kraj stosuje inny model, ale da się je podzielić na kilka ogólnych kategorii. Ja chciałbym skupić się na trzech modelach: skandynawskim, brytyjskim i niemieckim.

Zacznijmy od modelu skandynawskiego. W Szwecji, Danii i Finlandii system emerytalny opiera się na tzw. zdefiniowanej składce. To oznacza, że pracownik wpłaca określoną kwotę, a wysokość wypłacanej emerytury zależy od wysokości wpłacanych składek oraz czasu pracy. To dość sprawiedliwy system, bo pracownik wie, ile musi wpłacić i może kontrolować, ile ma szans na wypłatę w przyszłości.

Kolejnym modelem jest tzw. model brytyjski. Tutaj emerytury opierają się na tzw. zdefiniowanej korzyści. To oznacza, że pracownik nie wpłaca stałych składek, a wysokość emerytury zależy od określonych kryteriów, takich jak np. wysokość wynagrodzenia czy czas pracy. To dość elastyczny system, ale nieco bardziej nieprzewidywalny dla pracowników.

Ostatni model, który chciałbym Wam przedstawić, to tzw. model niemiecki. Tutaj emerytury opierają się na zasadzie tzw. repartycyjnej. To oznacza, że osoby pracujące wpłacają składki na rzecz osób już emerytowanych, a w przyszłości będących w tym samym wieku. W ten sposób finansowane są emerytury. To dość sprawiedliwy system, bo każdy pracujący wpłaca na emerytury innych, ale i tak ma szansę na wypłatę w przyszłości.

KrajSystem oszczędzania na emeryturęPoziom partycypacji
USA401(k), IRA58%
PolskaOFE, PPK25%
UKDC (Defined Contribution), NI88%
NiemcyRiester-Rente, Rürup-Rente68%

Przejdźmy teraz do systemu emerytalnego w Polsce. W Polsce mamy tzw. system mieszanego typu, który łączy w sobie elementy dwóch różnych modeli – repartycyjnego i kapitałowego.

W ramach systemu repartycyjnego składki emerytalne wpłacane przez pracowników są przeznaczane na bieżące emerytury osób już na emeryturze. W Polsce wiek emerytalny wynosi obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. System repartycyjny jest dość stabilny i gwarantuje wypłatę emerytur osobom starszym, ale może być mniej pewny dla młodszych pokoleń.

Drugim elementem systemu emerytalnego w Polsce jest tzw. system kapitałowy, który wprowadzony został w 1999 roku. Dla większości czytelników bloga kluczowe jest zrozumienie systemu kapitałowego działającego od 1999 roku. W ramach tego systemu osoby pracujące wpłacają składki na indywidualne konta emerytalne, z których w przyszłości mają być wypłacane emerytury. System kapitałowy umożliwia oszczędzanie na przyszłość, ale wymaga też od pracowników większej samodyscypliny i planowania finansowego.

W Polsce istnieją trzy filary systemu emerytalnego: pierwszy to emerytury państwowe finansowane z budżetu państwa, drugi to emerytury przekazywane w ramach systemu repartycyjnego, a trzeci to emerytury z indywidualnych kont emerytalnych, które są częścią systemu kapitałowego.

Po pierwsze, od wysokości wpłacanych składek emerytalnych przez pracownika, które są regularnie odprowadzane z wynagrodzenia. Im wyższa jest wysokość wpłacanych składek, tym większe są szanse na wyższą emeryturę w przyszłości.

Po drugie, od stopnia zwrotu na inwestycjach, które są dokonywane z wpłaconych składek emerytalnych. Im lepsze będą inwestycje, tym większe będą zyski i tym wyższe będą oszczędności na koncie emerytalnym, co w przyszłości przełoży się na wyższą emeryturę.

Po trzecie, od czasu trwania oszczędzania na koncie emerytalnym. Im dłużej pracownik oszczędza na koncie emerytalnym, tym większe będą zgromadzone oszczędności i tym wyższa będzie emerytura w przyszłości.

ZUS corocznie waloryzuje składki emerytalne, które są odprowadzane przez pracowników oraz pracodawców do systemu emerytalnego. Waloryzacja składek polega na dostosowaniu ich wartości do przeciętnego wynagrodzenia w kraju, co ma na celu zapewnienie stałego poziomu emerytur w przyszłości.

Wysokość składek emerytalnych jest uzależniona od wysokości wynagrodzenia pracownika. W przypadku składek emerytalnych, pracownik odprowadza 9,76% swojego wynagrodzenia, a pracodawca odprowadza dodatkowe 9,76% od kwoty wynagrodzenia. Składki emerytalne są pobierane przez ZUS i trafiają do indywidualnych kont emerytalnych pracowników, gdzie są inwestowane.

Waloryzacja składek emerytalnych jest ważnym elementem systemu emerytalnego w Polsce, ponieważ zapewnia, że emerytury będą adekwatne do wynagrodzeń w przyszłości. Dzięki waloryzacji składek emerytalnych, pracownicy mają większą pewność co do przyszłych emerytur oraz otrzymują pewne zabezpieczenie finansowe na swoją starość.

Należy jednak zauważyć, że wysokość emerytury nie jest jedynie uzależniona od wysokości składek emerytalnych, ale również od wielu innych czynników, takich jak długość okresu składkowego, stopień zwrotu na inwestycjach, stawka waloryzacji emerytur itp. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie monitorować stan swojego konta emerytalnego i dokonywać ewentualnych korekt w celu zapewnienia sobie jak najwyższej emerytury w przyszłości.

Pierwsze lata opłacania składek emerytalnych są szczególnie istotne z kilku powodów, przygotowałem dla was dwa scenariusz – jeden bardziej realny kiedy w okresie 1-10 lat twoje wynagrodzenie rośnie i drugi kiedy od razu płacisz 100% składek do ZUS.

  1. Im wcześniej rozpoczniemy opłacanie składek emerytalnych, tym dłuższy będzie okres składkowy, co wpłynie korzystnie na wysokość emerytury. Pierwszy rok opłacania składek da nam około 8 razy wyższą stopę zwrotu niż lata z ostatniej dekady.Na powyższym przykładzie, założyłem że przez pierwsze 10 lat twoja pensja rośnie i płacisz 50% składek maksymalnych. Od 10 roku pracy płacisz składki maksymalne.
  2. Pierwsze lata opłacania składek są okresem, kiedy niewielkie wpłaty mogą przynieść największe zyski, ponieważ pieniądze zainwestowane w młodym wieku mają więcej czasu na rozwój i mnożenie się.
  3. Im wcześniej zaczniemy oszczędzać na emeryturę, tym większe zabezpieczenie finansowe będziemy mieli na starość. Pierwsze dwadzieścia lat pracy to ponad 60% twojego kapitału emerytalnego w momencie przejścia na emeryturę.

Niby prosta matematyka a wyniki szokujące. Pierwsze 10 lat pracy w powyższym hipotetycznym scenariuszu to aż 41,4% twojego kapitału emerytalnego. Do 20 lat pracy wypracujesz ponad 72% kapitału, który zgromadzisz w ZUS. NIestety nie możesz iść na wszcześnikjszą emeryturę, dodatkowe lata są potrzebne aby nastąpiły konieczne waloryzacje wpłaconych składek. Ostatnie lata to w sumie sama waloryzacja bo składki nie zdążą wypracować odpowiedniego zwrotu.

Warto pamiętać, że emerytura to forma zabezpieczenia finansowego na przyszłość, dlatego tak ważne jest, aby rozpocząć oszczędzanie jak najwcześniej i regularnie monitorować stan swojego konta emerytalnego. Im bardziej dbamy o nasze emerytalne zabezpieczenie, tym większe szanse mamy na godne i bezpieczne życie po przejściu na emeryturę.

,,Stopa zwrotu” z inwestycji w ZUS a WIG20

Jak zadbać o wysokość emerytury? Oto kilka wskazówek:

  1. Unikaj pracy na umowy nieoskładkowane. Tego typu umowy nie przyczyniają się do zwiększenia Twojego kapitału emerytalnego.
  2. Zacznij pracować jak najwcześniej. Im wcześniej rozpoczniesz pracę opartą na umowie o pracę, tym dłuższy okres będziesz miał na oszczędzanie na emeryturę.
  3. Zadbaj o to, aby jak najszybciej w ciągu 20 pierwszych lat kariery osiągnąć wynagrodzenie pokrywające 100% składek emerytalnych. Limit 30-krotności wynagrodzenia, przy którym płaci się maksymalne składki na ubezpieczenia społeczne, w 2023 roku wyniesie 208 050 zł. Dlatego warto starać się jak najszybciej zarabiać 30-krotność średniej pensji.
  4. Pracuj przez okres 40 lat. Im dłuższy okres pracy, tym większe będą Twoje oszczędności emerytalne. Niestety, Polacy przechodzący na emeryturę w 2023 roku mogli udokumentować średnio tylko 32 lata pracy, co oznacza, że wielu z nich pracowało na „czarno” lub miało umowy nieoskładkowane.

Jakie dodatkowe elementy systemu emerytalnego warto wykorzystać?

  1. Indywidualne konto emerytalne (IKE) – w Polsce to forma oszczędzania, w której składki są odprowadzane na indywidualne konto inwestycyjne, a oszczędności są gromadzone na cele emerytalne.
  2. Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) – podobnie jak IKE, to forma oszczędzania, jednak środki zgromadzone na IKZE można wypłacić bez podatku po osiągnięciu wieku emerytalnego lub w przypadku innych określonych sytuacji.
  3. Fundusze emerytalne – to instytucje, do których pracownicy wpłacają swoje składki emerytalne, a pieniądze są inwestowane w różne instrumenty finansowe. Fundusze emerytalne oferują zwykle wyższą stopę zwrotu niż rachunki emerytalne, ale zwiększają też ryzyko inwestycyjne.
  4. Ubezpieczenia na życie – często oferowane przez firmy ubezpieczeniowe, to produkt finansowy, w którym klient opłaca regularne składki, a w zamian otrzymuje ubezpieczenie na życie oraz gromadzi oszczędności, które można wykorzystać na cele emerytalne.
  5. Programy oszczędnościowe pracowników (PPK) – to forma oszczędzania, która jest obowiązkowa dla niektórych pracowników w Polsce. PPK polega na regularnych wpłatach pracownika i pracodawcy na indywidualne konto oszczędnościowe pracownika.

Jak oszczędza na emeryturę twój guru?

Ja osobiście korzystam z różnych elementów systemu emerytalnego w Polsce. Posiadam Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), dzięki któremu regularnie odkładam pieniądze na przyszłość.

Oprócz tego, korzystam również z Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), które pozwala mi odkładać dodatkowe pieniądze na przyszłość, jednocześnie ciesząc się korzyściami podatkowymi.

Od niedawna uczestniczę również w Programie Pracowniczym Planu Kapitałowego (PPK), który oferuje mi dodatkowe oszczędności na emeryturę, ponieważ pracodawca wpłaca na moje konto określoną kwotę, a ja mogę dobrowolnie dołożyć więcej. Odnośnie PPK od kilku miesięcy płacę możliwie maksymalnie składki tj.4% mojego wynagrodzenia (wpłata pracownika) i staram się maksymalizować składki w pierwszych 20 latach pracy. Dodatkowo zastanawiam się nad przeniesieniem wszystkich środków z OFE do ZUS. System emerytalny w Polsce ma swoje wady, to jednak składki na ubezpieczenia społeczne, które wpłacamy do ZUS-u, są waloryzowane i dają najlepszą stopę zwrotu w porównaniu do innych form oszczędzania.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *