Czy naprawdę miliony osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych zyskają te same prawa co pracownicy etatowi od 1 stycznia 2026 r.?
Projekt przyjęty 22 maja 2025 r. przez Stały Komitet Rady Ministrów proponowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przewiduje, że okresy prowadzenia jednoosobowej działalności oraz wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenie będą wliczane do stażu pracy.
Do tej pory Kodeks pracy liczył jedynie okresy przepracowane na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę. Zmiana ma wyrównać pozycję pracowników zatrudnionych na umowie cywilnoprawnej i etatowych, wpływając na prawo do dłuższego urlopu, nagród jubileuszowych i dostęp do stanowisk wymagających określonego stażu.
Projekt przewiduje wejście w życie od 1 stycznia 2026 r., dając vacatio legis na przeliczenia staży oraz aktualizację regulaminów zakładowych i finansowe zabezpieczenie przez pracodawców. W świetle medialnych i rządowych informacji zmiana dotyczy ogromnej grupy osób w Polsce.
Kluczowe wnioski
- Projekt zmienia podejście do tego, kiedy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy.
- Umowa zlecenie a staż pracy będą traktowane bardziej równo z etatem.
- Przewidziane wejście w życie: 1 stycznia 2026 r.
- Zmiana może podnieść prawa pracownicze, np. urlopy i nagrody jubileuszowe.
- Wpływ dotyczy milionów osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych i prowadzących działalność gospodarczą.
Kiedy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy
Obecne przepisy Kodeksu pracy wyraźnie rozdzielają pojęcie stażu pracy od okresów wykonywania zleceń. Z tego powodu umowa cywilnoprawna nie wpływa na uprawnienia pracownicze, takie jak wymiar urlopu czy długość okresu wypowiedzenia.
Projekt przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów w maju 2025 zmienia tę perspektywę. Przewiduje on wliczanie okresów wykonywania umowy zlecenia do stażu pracy, gdy spełnione są określone warunki.
W praktyce kluczowe będą zasady rozliczania składek ZUS. Umowa zlecenie a rozliczanie stażu pracy zależy głównie od tego, czy za dany okres odprowadzono składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
W dokumentacji pracownika okresy nieoskładkowane będą wymagać dodatkowego potwierdzenia. Warunki wliczenia umowy zlecenie do stażu pracy przewidują, że ciężar dowodu w takich przypadkach spoczywa na pracowniku.
Zmiana ma wyrównać dostęp do świadczeń: dłuższy urlop, dodatki stażowe i nagrody jubileuszowe. Ustalenie, kiedy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy, będzie miało znaczenie przy rekrutacjach na stanowiska wymagające minimalnego doświadczenia.
Pracodawcy i pracownicy powinni monitorować szczegóły projektu oraz zasady dokumentowania periodów. Jasne rozliczanie i dowody ułatwią ocenę uprawnień w nowym modelu, gdy umowa zlecenie a rozliczanie stażu pracy staną się powszechniejsze.
Okresy umowy zlecenie a staż pracy — co dokładnie ma wejść do stażu
Projekt ustawy wyszczególnia, jakie okresy wliczają się do stażu pracy. W grę wchodzą okresy wykonywania umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług i umowy agencyjnej, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Wliczone będą też okresy współpracy z osobami prowadzącymi działalność oraz członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych.
Kolejna grupa to okresy przepracowane za granicą w ramach innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej. Projekt przewiduje też wliczanie okresu zawieszenia działalności gospodarczej, jeśli było ono związane z osobistą opieką nad dzieckiem i za ten czas odprowadzono składki emerytalne i rentowe.
Główny warunek wliczenia to opłacenie składek ZUS. Okresy oskładkowane są już dziś częścią okresów składkowych przy ustalaniu emerytury. Projekt dopuszcza, by te same okresy były równocześnie uznawane za część stażu pracy.
Dokumentacja ma kluczowe znaczenie. Zaświadczenia ZUS będą podstawowym dowodem potwierdzającym okresy. W przypadku pracy niezgłoszonej do ZUS oraz działalności za granicą konieczne będzie przedłożenie umów, PIT-ów, wyciągów składkowych lub oświadczeń zleceniodawców.
Projekt oddziela sytuacje, gdy umowa zlecenie ma znamiona stosunku pracy. W takich przypadkach okres może zostać uznany za okres pracy na etacie i wliczony do stażu. To odpowiedź na pytanie, czy umowa zlecenie podnosi staż pracy w praktyce, gdy spełnione są kryteria cech stosunku pracy.
Jak umowa zlecenie wpływa na inne uprawnienia i świadczenia
Proponowane poszerzenie definicji stażu pracy sprawi, że okresy pracy na umowach cywilnoprawnych mogą zostać uznane przy przyznawaniu uprawnień pracowniczych. To ma bezpośredni wpływ na prawo do dłuższego wymiaru urlopu, dodatków stażowych, nagród jubileuszowych oraz długości okresu wypowiedzenia.
Aktualnie umowa zlecenie a uprawnienia pracownicze pozostają w wielu przypadkach rozdzielone. Osoby zatrudnione na zlecenie zwykle nie mają prawa do urlopu wypoczynkowego ani wynagrodzenia chorobowego, a okresy wypowiedzenia liczy się inaczej niż przy umowie o pracę.
Jeżeli projekt wejdzie w życie, pytanie czy umowa zlecenie podnosi staż pracy zyska praktyczne znaczenie dla pracowników. Okresy, za które odprowadzono składki ZUS, już wpływają na prawa emerytalne. Nowe regulacje umożliwią wykorzystanie okresów oskładkowanych także do celów uprawnień pracowniczych.
Różnica między okresami składkowymi istotnymi dla emerytury a stażem pracy potrzebnym do uprawnień pracowniczych zostanie częściowo zniwelowana. Skutek może być taki, że osoby dotychczas pracujące na zleceniach otrzymają wyższe świadczenia i lepsze warunki pracy.
Zmiany wpłyną na obliczanie odpraw, dodatków stażowych i politykę kadrową firm. Pracodawcy będą musieli przeliczyć uprawnienia pracowników i skorygować wewnętrzne regulaminy oraz umowy.
W praktyce pytanie jak umowa zlecenie wpływa na staż pracy stanie się kluczowe przy zatrudnianiu i przy planowaniu karier. Pracownicy powinni sprawdzić, które okresy zostały oskładkowane, a pracodawcy muszą przygotować procedury dokumentacyjne.
Jak liczyć i dokumentować okresy umowy zlecenie do stażu pracy
Główne dowody okresów pracy na umowie zlecenie stanowią zaświadczenia ZUS. Projekt przewiduje, że wiele okresów będzie potwierdzanych dokumentami wydawanymi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
W praktyce pracownik zbiera umowy zlecenie, aneksy i potwierdzenia opłacenia składek. Do zestawu warto dołączyć PIT-y oraz wyciągi bankowe, które dokumentują faktyczne wypłaty.
W przypadku pracy za granicą lub okresów nieoskładkowanych obowiązują ogólne reguły dowodowe. Tu przydatne będą zaświadczenia od zagranicznych instytucji i oświadczenia zleceniodawców.
Ciężar udowodnienia tych okresów spoczywa na pracowniku. Dlatego komplet dokumentów ułatwi proces weryfikacji i przyspieszy rozliczenie stażu pracy.
Gdy osoba miała wiele umów zleceń, okresy podlegają sumowaniu. Do wliczenia istotne są opłacone składki, a przy równoczesnych tytułach ubezpieczenia obowiązują zasady dotyczące podstaw odprowadzania składek.
Przykładowo, jeżeli składka z innego tytułu jest równa lub wyższa od progu określonego w przepisach, to wpływa to na zasady wliczania okresów z umowy zlecenie.
Dla samozatrudnionych kluczowe będzie dokumentowanie prowadzenia działalności gospodarczej. W czasach zawieszenia działalności związanej z opieką nad dzieckiem potrzebne będą dowody opłacenia składek za ten okres.
Pracodawca ma obowiązek weryfikacji i przeliczenia stażu po wejściu zmian w przepisach. Trzeba aktualizować regulaminy wewnętrzne i zabezpieczyć środki na ewentualne skutki finansowe, na przykład wyższe dodatki stażowe.
Aby ułatwić rozliczenia, warto sporządzić listę kontrolną dokumentów: umowy zlecenie, aneksy, potwierdzenia składek, PIT-y, wyciągi bankowe i oświadczenia zleceniodawców. Taki komplet skraca czas procedury i minimalizuje ryzyko odrzucenia wniosków.
Praktyczne pytania dotyczące umowa zlecenie a rozliczanie stażu pracy i jak umowa zlecenie wpływa na staż pracy często rozstrzygają się na etapie gromadzenia dokumentów. Im lepiej przygotowany aktów, tym szybciej następuje pozytywne rozliczenie.
Warto prowadzić archiwum w formie papierowej i elektronicznej. Dokumenty dostępne od ręki ułatwiają komunikację z działem kadr i z ZUS przy wyjaśnianiu wątpliwości dotyczących, jak liczyć okresy umowy zlecenie do stażu pracy.
Terminy wejścia w życie, konsekwencje i praktyczne skutki zmian dla rynku pracy w Polsce
Projekt przewiduje wejście w życie nowych przepisów od 1 stycznia 2026 r. Vacatio legis ma dać pracodawcom i instytucjom czas na przeliczenia, aktualizację regulaminów oraz zabezpieczenie środków finansowych. Etapy legislacyjne obejmują prace w Stałym Komitecie Rady Ministrów i w MRPiPS, a projekt przyjęty przez Komitet 22 maja 2025 r. wymaga jeszcze procedur parlamentarnych.
W praktyce terminy wejścia w życie zmian oznaczają dla działów kadr i ZUS konieczność uzgodnień i wdrożeń procedur. Firmy będą musiały przeliczyć okresy, w których wykonywano umowy cywilnoprawne, by określić, kiedy umowa zlecenie wlicza się do stażu pracy. To z kolei wpłynie na ewidencję, dokumentację oraz budżetowanie kosztów pracowniczych.
Konsekwencje wliczania umowy zlecenie do stażu pracy będą dwojakie: pracownicy zyskają równorzędne prawa do urlopów, dodatków stażowych i nagród jubileuszowych, a także lepsze uwzględnienie okresów przy przejściu na emeryturę, jeżeli były opłacane składki. Pracodawcy natomiast staną przed wyzwaniem finansowym: możliwe zwiększenie kosztów pracy, modyfikacje polityki wynagrodzeń i konieczność zabezpieczenia środków na wypłaty wynikające z nowych uprawnień.
Na rynku pracy efekty mogą obejmować zmniejszenie zachęt do nadużywania umów cywilnoprawnych, większą rolę Państwowej Inspekcji Pracy oraz przesunięcia w modelach zatrudnienia. Wdrożenie zmian wymaga koordynacji między ZUS, MRPiPS, pracodawcami i działami kadr, a ostateczny wpływ zależy od kształtu ustaw i aktów wykonawczych. Warto śledzić dalsze prace legislacyjne, aby zrozumieć pełne konsekwencje wliczania umowy zlecenie do stażu pracy.
Świat biznesu, prawa i finansów nieustannie się zmienia, a ja pomagam go zrozumieć. Analizuję przepisy, strategie zarabiania i tajniki efektywnej pracy, aby dostarczać rzetelne i praktyczne informacje. Moim celem jest pokazywanie, jak podejmować świadome decyzje zawodowe, rozwijać biznes i skutecznie zarządzać finansami.
